Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh cho biết: Trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) lần này (gồm 13 Chương, 232 Điều), Bộ Xây dựng dự kiến thể chế 8 nhóm chính sách Chính phủ đã trình Quốc hội. Thời gian qua, Bộ Xây dựng đã tích cực phối hợp với các Bộ, ngành, các địa phương, doanh nghiệp để tiến hành rà soát những tồn tại bất cập của Luật Nhà ở 2014, từ đó xây dựng Dự thảo Luật Nhà ở sửa đổi và lấy ý kiến góp ý của các cơ quan, đơn vị theo đúng trình tự quy định của pháp luật.
Việc sửa đổi Luật Nhà ở nhằm giải quyết các bất cập và quy định rõ các nội dung để dễ thực hiện; đảm bảo đồng bộ với các luật liên quan, tránh chồng chéo trong thực thi. Cùng với việc cắt giảm các thủ tục hành chính, dự thảo “luật hóa” các quy định và giảm bớt văn bản dưới luật.
Về dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), các đại biểu dự hội thảo đã tập trung làm rõ một số nội dung: tính đồng bộ với các luật liên quan; cải cách thủ tục hành chính để tránh làm phát sinh chi phí; các chính sách mới như sở hữu chung cư có thời hạn; thúc đẩy nguồn lực trong đó có việc dành quỹ đất phát triển dự án nhà ở; chính sách liên quan đến phát triển nhà ở xã hội và nhà ở cho công nhân; quản lý vận hành chung cư... Trong đó, quy định thời hạn sở hữu, sử dụng nhà chung cư được các đại biểu đặc biệt quan tâm.
GS.TS Hoàng Văn Cường - Ủy viên Ủy ban Tài chính Ngân sách Quốc hội đánh giá cao những nội dung điều chỉnh, bổ sung trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), theo ông đó là những đổi mới mang tính đột phá, đặc biệt là quy định thời hạn sở hữu chung cư. Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam Nguyễn Quốc Hiệp cũng đánh giá dự thảo Luật Nhà ở sửa đổi có nhiều nội dung đổi mới. Phương án đề xuất sở hữu chung cư có thời hạn là hợp lý vì tòa nhà chung cư không tồn tại vĩnh viễn. Ông Hiệp đề xuất, nên quy định công trình cấp nào thì tương ứng với tuổi thọ nhất định và có giải pháp đối với những chung cư đã hình thành trước khi quy định này có hiệu lực. Nếu hài hòa và phù hợp thì người dân sẽ đồng thuận.
Dưới góc độ pháp lý, TS Lê Đình Vinh - Giám đốc Công ty Luật Vietthink cho biết nhiều quốc gia đã quy định về thời hạn sử dụng nhà chung cư. Tuy nhiên, cần phải giải quyết được mâu thuẫn giữa đất và nhà. Muốn vậy, cần có giải pháp đồng bộ và thông suốt giữa Luật Đất đai và Luật Nhà ở.
Đại biểu góp ý cho 2 dự thảo Luật
Về phía địa phương, Phó giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Luyện Văn Phương đã cho ý kiến về phương án xử lý đối với các công trình theo quy định của Luật Nhà ở 2014 khi hết thời hạn sử dụng, xuống cấp. Theo đó, khi thực hiện cải tạo chung cư cũ, các tòa nhà hầu hết đã là chung cư cao tầng, hết khả năng nâng thêm tầng nên sẽ không hiệu quả để thu hút chủ đầu thư tham gia xây mới, cải tạo. Do đó, cần quy định thời hạn sở hữu chung cư. Khi tòa nhà hết niên hạn sử dụng, vẫn có thể đấu giá đất của toà nhà đó, nên cư dân vẫn còn quyền sở hữu đất. Thậm chí theo thời gian, lô đất đó có thể gia tăng giá trị.
Trong khi đó, đại diện các doanh nghiệp như Tập đoàn CEO, Sunshine, Sun Group, VinaCapital bày tỏ băn khoăn về quy định thời hạn sở hữu căn hộ chung cư khi cho rằng điều này có thể ảnh hưởng tâm lý của người mua và ảnh hưởng tới thị trường.
Về dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) gồm 11 Chương, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh cho biết, Bộ Xây dựng dự kiến thể chế hóa 4 nhóm chính sách mà Chính phủ trình Quốc hội, trong đó tập trung làm rõ hơn một số nội dung liên đến sàn giao dịch bất động sản, quy định giao dịch sản phẩm qua sàn, các loại hình bất động sản mới. Luật Kinh doanh bất động sản sẽ được sửa đổi trên tinh thần giải quyết các vướng mắc trên thực tế đang kìm hãm sự phát triển kinh tế - xã hội; loại bỏ các vấn đề chồng chéo trong thực thi pháp luật, thủ tục hành chính; phân cấp phân quyền cho các địa phương.
Góp ý cho dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi), về quy định kinh doanh bất động sản hình thành trong tương lai, ông Phạm Thanh Hưng - Phó chủ tịch HĐQT Tập đoàn Cen Group bày tỏ sự đồng tình với Dự thảo Luật quy định bắt buộc phải giao dịch qua sàn và cho biết đây sản phẩm hình thành trong tương lai, chưa có sổ đỏ nên cần được kiểm chứng qua các sàn giao dịch nhằm đảm bảo tính pháp lý, an toàn cho người giao dịch mua - bán.
Đề cập đến vấn đề cấp chứng chỉ hành nghề môi giới, theo đại diện Tập đoàn Cen Group, cần phân biệt môi giới và đại lý bán hàng. Môi giới có thể là cá nhân hoặc tổ chức, có tư cách pháp nhân. Hiện có nhiều người đang tham gia bán hàng kiểu đại lý thì chưa đủ kinh nghiệm. Do đó, Luật nên quy định chỉ môi giới có thẻ hành nghề mới đủ tư cách được thẩm định, ký xác nhận giao dịch.
Toàn cảnh hội thảo
Liên quan tới các quy định đối với bất động sản là căn hộ có mục đích kinh doanh, theo các chuyên gia, Luật cần có những quy định chặt chẽ, tránh để những loại hình bất động sản này vì một nguyên do nào đó lại trở thành nhà ở, khi đó sẽ tạo ra áp lực lớn và nguy cơ phá vỡ quy hoạch về cơ sở hạ tầng kỹ thuật kèm theo. Một số chuyên gia cũng đề nghị dự thảo Luật cần bổ sung quy định liên quan đến hoạt động kinh doanh bất động sản phục vụ nhu cầu dưỡng lão, hình thành sàn giao dịch điện tử...
Kết luận hội thảo, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh cảm ơn các đại biểu đã tham dự và đóng góp nhiều ý kiến bổ sung, làm rõ nhiều nội hàm trong 2 dự thảo Luật, Ban tổ chức sẽ nghiên cứu, tiếp thu để hoàn chỉnh 2 dự thảo Luật trong thời gian sớm nhất.
Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh cho biết, tiếp theo hội thảo này, Bộ Xây dựng sẽ tổ chức các hội thảo tương tự tại khu vực miền Trung và miền Nam với sự tham dự các Bộ, ngành, các địa phương, doanh nghiệp, các nhà khoa học, chuyên gia để tiếp tục lấy ý kiến đóng góp cho 2 Dự thảo Luật. Sau đó, Bộ Xây dựng sẽ làm việc với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Phòng Công nghiệp thương mại Việt Nam, Ủy ban Pháp luật và Ủy ban Kinh tế của Quốc hội về 2 Dự thảo luật này.