45 năm hình thành, xây dựng và phát triển

Cục Giám định nhà nước về chất lượng công trình xây dựng, tiền thân là Cục Giám định xây dựng nhà nước, được thành lập ngày 15/01/1974. Ngay từ những ngày đầu mới thành lập, tuy còn non trẻ, Cục Giám định đã nhanh chóng ổn định tổ chức và bước đầu phát triển thông qua việc thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước về chất lượng công trình xây dựng, bước đầu đặt nền móng định hình trong việc xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý chất lượng công trình xây dựng, hoạt động giám định, thẩm tra thiết kế, kiểm định chất lượng và nghiên cứu khoa học...

Qua nhiều giai đoạn, từ giai đoạn hợp nhất Bộ Kiến trúc với Uỷ ban Kiến thiết cơ bản nhà nước thành Bộ Xây dựng, tiếp đến giai đoạn thành lập Uỷ ban Xây dựng cơ bản nhà nước và giai đoạn hợp nhất Uỷ ban Xây dựng cơ bản nhà nước với Bộ Xây dựng vào năm 1988, tên Cục Giám định nhà nước về chất lượng công trình xây dựng được giữ từ năm 1994 đến nay. Trong quá trình này, chức năng, nhiệm vụ của Cục Giám định được điều chỉnh, bổ sung phù hợp với yêu cầu thực tiễn, nhưng Cục Giám định luôn giữ vai trò là cơ quan tham mưu, cơ quan chuyên môn giúp Bộ Xây dựng trong việc thống nhất quản lý nhà nước về chất lượng công trình xây dựng và tổ chức thực thi pháp luật về chất lượng công trình xây dựng, an toàn lao động trong thi công xây dựng, giám định chất lượng công trình xây dựng, giám định tư pháp xây dựng.

Đạt được nhiều thành tựu quan trọng

Cùng với sự phát triển của đất nước và của ngành Xây dựng, Cục Giám định đã nỗ lực thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của mình, đặc biệt là việc xây dựng thể chế trong quản lý chất lượng công trình xây dựng, góp phần đảm bảo chất lượng công trình và an toàn trong thi công xây dựng, giảm thiểu tỷ lệ sự cố và khiếm khuyết công trình xây dựng, đồng thời nâng cao được nhận thức xã hội của cộng đồng và người dân trong việc tuân thủ pháp luật xây dựng. Với vai trò là cơ quan thường trực Hội đồng nghiệm thu nhà nước các công trình xây dựng, Cục Giám định đã có nhiều đóng góp trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội đồng, giúp Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo quản lý, nâng cao chất lượng các công trình quan trọng quốc gia..

Hệ thống văn bản pháp quy do Cục chủ trì soạn thảo, tham mưu trình lãnh đạo Bộ Xây dựng ban hành đã quy định đầy đủ về các nội dung quản lý chất lượng công trình xây dựng; quy định rõ ràng về trình tự, thủ tục, quyền và trách nhiệm của các chủ thể tham gia hoạt động xây dựng trong quản lý chất lượng công trình và tăng cường quản lý công tác bảo trì công trình xây dựng. Hội đồng nghiệm thu Nhà nước cũng chính thức được công nhận quyền kiểm soát chất lượng, công tác quản lý chất lượng rõ nét thông qua công tác nghiệm thu hoặc chấp thuận kết quả nghiệm thu của Chủ đầu tư tại các mốc thi công quan trọng, đồng thời đã chuẩn hóa được hoạt động của các bộ máy giúp việc.

Bên cạnh công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, Cục đã tập trung rà soát hệ thống Quy chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn quốc gia hiện hữu có nội dung liên quan đến an toàn lao động trong thi công xây dựng; đề xuất áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế phù hợp với tiêu chuẩn của Việt Nam đảm bảo tính đồng bộ, phù hợp với sự phát triển của ngành Xây dựng hiện nay.

Song song với quá trình hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật, các hệ thống tiêu chuẩn quy chuẩn, Cục Giám định từng bước nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chuyên môn trong việc quản lý chất lượng các công trình xây dựng trong từ các khâu khảo sát, thiết kế đến giai đoạn thi công và nghiệm thu, bàn giao công trình đưa vào sử dụng. Thông qua nhiệm vụ kiểm tra công tác nghiệm thu của Chủ đầu tư, ý thức của các tổ chức, cá nhân khi tham gia hoạt động xây dựng ngày càng được nâng cao. Nhiều công trình trọng điểm của đất nước như công trình cầu Mỹ Thuận, nhà máy thuỷ điện Yaly, đường ống dẫn khí Nam Côn Sơn, Nhà máy Đạm Phú Mỹ, Nhà máy lọc dầu Dung Quất, Nhà máy khí - điện Cà Mau, Thủy điện Sơn La, Thủ điện Lai Châu… đã hoàn thành, được nghiệm thu hoàn thành và được Bộ Xây dựng quyết định công nhận giải thưởng chất lượng cao.

Là cơ quan đầu mối giúp Bộ Xây dựng quản lý nhà nước về lĩnh vực giám định tư pháp xây dựng, Cục Giám định đã tham mưu, chủ trì soạn thảo và trình cấp có thẩm quyền ban hành một số văn bản quy phạm pháp luật về giám định tư pháp trong lĩnh vực xây dựng, trong đó nổi bật là Nghị định số 62/2016/NĐ-CP ngày 01/7/2016 của Chính phủ quy định về điều kiện năng lực của tổ chức, cá nhân thực hiện giám định tư pháp xây dựng. Nhờ đó, hoạt động giám định tư pháp trong lĩnh vực xây dựng đã có những chuyển biến tích cực như thể chế về giám định tư pháp xây dựng đã cơ bản được hoàn thiện; nguồn nhân lực thực hiện giám định tư pháp đã được tăng lên về số lượng, chất lượng, cơ bản đáp ứng được yêu cầu thực tế; các vụ việc giám định cơ bản được giải quyết, đáp ứng kịp thời, đúng thời hạn giám định.

Thực hiện chức năng quản lý nhà nước về an toàn lao động trong hoạt động xây dựng, Cục Giám định đã phối hợp với các Bộ ngành liên quan xây dựng các chính sách theo hướng đổi mới, chủ động ngăn ngừa, làm rõ nội dung quản lý an toàn lao động của các chủ thể tham gia hoạt động xây dựng, trách nhiệm quản lý của các cơ quan chuyên môn về xây dựng và đa dạng hoá nguồn lực xã hội trong thực hiện công tác an toàn lao động.

Hàng năm, Cục Giám định chủ trì tổ chức hoạt động xét tặng các giải thưởng về chất lượng công trình xây dựng nhằm tôn vinh và khuyến khích các cá nhân, tập thể hoạt động tốt trong thiết kế, thi công các công trình xây dựng, mà còn giúp các tổ chức, cá nhân đạt giải có lợi thế trong đấu thầu tạo thương hiệu Giải thưởng vững mạnh. Cục Giám định chủ trì tổ chức Lễ phát động Tháng hành động về An toàn vệ sinh lao động nhằm tuyên truyền về pháp luật, hướng dẫn quản lý công tác an toàn lao động trong thi công xây dựng cho các cơ quan, đơn vị quản lý và các chủ thể tham gia hoạt động xây dựng.

Thực hiện Nghị định số 66/2014/NĐ-CP ngày 04/7/2014 của Chính phủ quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Phòng, chống thiên tai, ngày 18/8/2015 Bộ trưởng Bộ Xây dựng đã thành lập Ban chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn Bộ Xây dựng, trong đó Cục Giám định là Cơ quan thường trực. Cục Giám định đã tích cực triển khai và hoàn thành các nhiệm vụ về phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn của Ban chỉ huy như: Tham mưu giúp Bộ trưởng Bộ Xây dựng ban hành các công điện và văn bản chỉ đạo địa phương thực hiện ứng phó kịp thời với bão, lũ góp phần làm giảm thiểu tối đa thiệt hại về người và công trình xây dựng; tổ chức hướng dẫn về các biện pháp ứng phó các cơn bão khẩn cấp tại các địa phương có nguy cơ bị ảnh hưởng lớn do thiên tai ở khu vực Tây Bắc, Miền Trung…

Trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế, Cục Giám định đã triển khai thực hiện nhiều Dự án sự nghiệp kinh tế, đề tài nghiên cứu khoa học quan trọng, góp phần vào sự phát triển của xã hội nói chung cũng như của ngành Xây dựng nói riêng như: Dự án tăng cường năng lực trong công tác đảm bảo chất lượng xây dựng, Đề án tăng cường năng lực kiểm định chất lượng công trình xây dựng ở Việt Nam.

Thành tích thi đua

Trải qua hơn 45 năm xây dựng và phát triển, các thế hệ cán bộ của Cục Giám định đã nhiều đóng góp quan trọng, đưa Cục Giám định trở thành một trong những đơn vị có uy tín, đảm đương nhiều nhiệm vụ quan trọng của Bộ Xây dựng, góp phần vào sự phát triển của ngành Xây dựng Việt Nam, đặc biệt là trong lĩnh vực quản lý chất lượng và giám định chất lượng công trình xây dựng. Tập thể và nhiều cá nhân của Cục đã được Đảng và Nhà nước tặng thưởng nhiều danh hiệu cao quý, tiêu biểu như: Huân chương lao động Hạng Ba các năm 1990 và 2013; Bằng khen của Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng năm 1987; Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ các năm 1995, 2010, 2013, 2015; Bằng khen của Chủ nhiệm Ủy ban Xây dựng cơ bản Nhà nước các năm 1983, 1985, 1986; Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Xây dựng các năm 2007, 2014.

Trần Đình Hà